nr: F14

F14. Galeria EAAE

Współczesne Malarstwo Artystek Kenijskich – doświadczenia i perspektywy
Przyjmuje się, że współczesna sztuka afrykańska rozpoczyna się wraz z wyzwoleniem terytoriów spod panowania mocarstw kolonialnych, a od powstania ikonicznego dzieła z nurtu neo-tradycjonalizmu „Mężczyzna z rowerem” z lat 60. XX wieku ludu Yoruba w Nigerii, zaczyna się dynamiczny jej rozwój, czego dowodem są prezentacje na słynnych festiwalach, takich jak np. Dak’Art w Senegalu, od lat 90. XX wieku, czy Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Publicznej w Kapsztadzie w drugiej dekadzie XXI wieku, z dumnie dekolonialną sztuką południowoafrykańską.

Na tle tej historii nie widać Afryki Północnej, która różniąc się kulturowo od reszty Afryki, stworzyła własną tradycję artystyczną, a jej rynek sztuki współczesnej jest obecnie skoncentrowany finansowo głównie na Bliskim Wschodzie. Podobnie trudno by szukać sztuki wschodnioafrykańskiej, która nie tak radykalnie krytyczna jak sztuka południowoafrykańska i nie konfrontująca się z konfliktami i wojnami jak Afryka Północna i Środkowa, nie wzbudzała równie wielkiego zainteresowania szerszej publiczności. Co ciekawe, nie wynikało to z braku praktyki artystycznej w tym regionie, ale z faktu, że sztuka wschodnioafrykańska, przez pewien czas eklektyczna, ujawniała wyraźne wpływy i odniesienia do historii sztuki Globalnej Północy. W ostatnich latach ten kierunek uległ wyraźnej zmianie, a sztuka Afryki Wschodniej, czyli sztuka z Kenii, Ugandy, Tanzanii, Rwandy i Etiopii dojrzewając, stała się widoczna w świecie sztuki jako medium definiowania współczesnej tożsamości afrykańskiej i wyrażania jej w formie artystycznej.

Potwierdza to obecność i uznanie artystów z Afryki Wschodniej z Kenii i Ugandy na 59. Biennale w Wenecji w 2022 roku, podczas którego pawilon ugandyjski otrzymał specjalne wyróżnienie, na 23. Międzynarodowym Triennale w Mediolanie w 2022 roku oraz na dokumencta15 w Kassel w 2022 roku.

Wystawa „Współczesne Malarstwo Artystek Kenijskich – doświadczenia i perspektywy” wpisuje się w obecny trend zainteresowania sztuką Afryki Wschodniej. Skupia się na kobietach, ponieważ kobiety od niedawna stały się widoczne na kenijskiej i afrykańskiej scenie artystycznej, wcześniej w dużej mierze zdominowanej przez mężczyzn. Olejne, akrylowe i akwarelowe obrazy Tabithy Wathuku, Anne Mwiti, Sebawali, Murrel Alouch, Leezie, Nadii Wamuyu wyrażają emocje, wrażenia i perspektywy bycia współczesną Kenijką.

Moje skoncentrowanie się na czarnych kenijskich malarkach wynika z zainteresowania nie sztuką afrykańskiej globalnej diaspory, ale afrykańskim życiem w specyficznym, współczesnym kontekście. Kontekstualizacja nie pozbawia możliwości odnalezienia poziomu uniwersalnego, wręcz przeciwnie, pozwala wyraźnie dostrzec to, w czym wszyscy jesteśmy tak podobni, choć być może powierzchownie bardzo różni.

Aleksandra Łukaszewicz, kuratorka
Profesor kulturoznawstwa, doktor filozofii, specjalistka w dziedzinie estetyki, skupiająca się na estetyce transkulturowej i sztuce współczesnej Globalnego Południa. Swoją wiedzę na temat sztuki wschodnioafrykańskiej rozwijała podczas realizacji projektów badawczych finansowanych ze środków unijnych poświęconych sztuce i kulturze w perspektywie transkulturowej między Europą a Afryką, a zwłaszcza Kenią, od 2017 roku.